eleftheriaonline.gr - 3 hours ago

Του Γιάννη Α. Μπίρη Ένα βιβλίο αρχαίας ιστορίας, δώρο του προτεστάντη πάστορα, πατέρα του, που μέσα στις σελίδες του απεικόνιζε την Τροία στις φλόγες, ήταν η αιτία που ο μικρός Γερμανός, Ερρίκος Σλήμαν (Heinrich Schliemann‎‎, 1822 – 1890) γοητεύτηκε από αυτήν. Σε μια εποχή σημαντικών διεθνών ανακατατάξεων, η φτώχεια και η τύχη έστρεψαν τον Σλήμαν στο εμπόριο. Το 1852 παντρεύτηκε την κόρη ενός πλούσιου Ρώσου φίλου του, την Κατερίνα Λίσιν, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά. Ο γάμος του, ήταν εξαρχής προβληματικός αλλά του άνοιξε την πόρτα της ρωσικής αγοράς. Εκεί δημιούργησε δική του, εξαιρετικά αποδοτική, επιχείρηση. Το 1850, όταν η Ρωσία ήθελε να αποκτήσει τον έλεγχο των Στενών στα Δαρδανέλια, υπήρχε μεγάλη διεθνής αντίδραση και η ευρωπαϊκή σύρραξη φαινόταν αναπόφευκτη. Ταυτόχρονα, το μέλλον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας διαγραφόταν αβέβαιο. Το Ανατολικό ζήτημα είχε ανοίξει. Το 1851, ο Σλήμαν είχε επεκταθεί στην Αμερική. Τότε πήγε στο San Francisco και ασχολήθηκε και με το εμπόριο χρυσού. Σε αυτή τη διεθνή αβεβαιότητα και αστάθεια, κατάφερε, με την επιχειρηματικότητά του, να αποκτήσει μεγάλα κέρδη τόσο από τον πόλεμο της Κριμαίας που ακολούθησε, όσο και από τον Αμερικανικό Εμφύλιο. Και στις δύο περιπτώσεις είχε αναλάβει την προμήθεια στρατιωτικού υλικού στους εμπόλεμους. Έχοντας εξασφαλίσει οικονομική άνεση, ο Σλήμαν το 1858, σε ηλικία 36 ετών αποφάσισε να εγκαταλείψει το εμπόριο και να αφοσιωθεί στην υλοποίηση του οράματός του για την ανακάλυψη της Τροίας του Ομήρου. Άρχισε να σπουδάζει αρχαία και νέα ελληνική γλώσσα. Ένα χρόνο αργότερα, το 1859 επισκέφτηκε για πρώτη φορά την Ελλάδα και στη συνέχεια την Αίγυπτο και την Παλαιστίνη. Μετά από πέντε χρόνια, πέρασε και πάλι από την Ελλάδα συνέχισε στην Ινδία, την Κίνα και την Ιαπωνία. Επιστρέφοντας στην Ευρώπη, το 1866 πήγε στο Παρίσι και σπούδασε για δύο χρόνια αρχαιολογία. Ολοκληρώνοντας τις σπουδές του, το 1868, έφτασε για τρίτη φορά στην Ελλάδα μεταφέροντας ταυτόχρονα μεγάλο μέρος της περιουσίας του. Αμέσως άρχισε την έρευνα στην Ελλάδα και τη Μικρά Ασία. Περιηγήθηκε την Πελοπόννησο, την Ιθάκη και την Τροία και την επόμενη χρονιά, το 1869, όταν έλαβε και διδακτορικό τίτλο από το Πανεπιστήμιο του Ροστόκ, δημοσίευσε το βιβλίο «Ithaka, der Peloponnes und Troja». Εκεί ο Σλήμαν πρωτοδιατύπωσε τη θέση ότι η Τροία βρισκόταν στη θέση Χισαρλίκ της Τρωάδας. Επίσης ότι πίστευε, ότι οι τάφοι του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας στις Μυκήνες, που αναφέρονται από τον Παυσανία, βρίσκονταν εντός των τειχών. Και τις δύο υποθέσεις του τις επαλήθευσε ο ίδιος τα επόμενα χρόνια. Ο γάμος του με τη Ρωσίδα Λίσιν που είχε σχεδόν διαλυθεί, κατέληξε το 1869 σε διαζύγιο. Στην Ελλάδα, ο Σλήμαν αναζητούσε μια γυναίκα που θα μπορούσε να τον βοηθήσει και ως γραμματέας. Το 1869 παντρεύτηκε τη δεκαεπτάχρονη Σοφία Εγκαστρωμένου, με την οποία και απέκτησαν δύο παιδιά. Την Ανδρομάχη και τον Αγαμέμνονα Σλήμαν. Ακόμα και η ονοματοδοσία των παιδιών του δείχνει την προσήλωσή του στα ομηρικά έπη. Οι ανασκαφές του Σλήμαν στην Τροία ξεκίνησαν, μαζί με τη Σοφία, το 1870. Είχε προηγηθεί μια ακόμα προσπάθειά του στην Ιθάκη για την ανακάλυψη του ανάκτορου του Οδυσσέα, που όμως δεν απέφερε καρπούς. Η ανασκαφή στην Τροία ξεκίνησε στο Χισαρλίκ και από την αρχή έδειξε τα ερείπια ενός ανακτόρου. Η τουρκική γραφειοκρατία τον εμπόδιζε να προχωρήσει. Αφού υποσχέθηκαν τα μισά από τα ευρήματα που θα ανακάλυπταν στους Τούρκους, συνέχισαν. Στις 30 Μαΐου 1873 ήρθε ο θρίαμβος, η ανακάλυψη του θησαυρού. Πλήθος νομισμάτων και πολύτιμων αντικειμένων τον έκαναν να πιστεύει ότι ανακάλυψε τον θησαυρό του Πριάμου. Λόγω της συμφωνίας όμως, θα έπρεπε τα μισά ευρήματα να περάσουν στα χέρια των Τούρκων. Ετσι, ο θησαυρός κρύφτηκε και με διάφορους τρόπους, φυγαδεύτηκε στο Λονδίνο και το Βερολίνο, ενώ τμήματά του διασκορπίστηκαν σε φίλους, ώστε να μην μπορεί να τον διεκδικήσει η τουρκική ή η ελληνική κυβέρνηση. Βέβαια, όπως αποδείχθηκε αργότερα ο Σλήμαν δεν είχε βρει την ομηρική Τροία, αλλά μια από τις προηγούμενες από αυτήν πόλεις στο λόφο του Χισαρλίκ, χίλια χρόνια νωρίτερα από τον τρωικό πόλεμο. Το μεγαλύτερο μέρος του θησαυρού, εκτίθεται στο Μουσείο Πούσκιν της Μόσχας. Έφτασε εκεί αφού ο Σοβιετικός Στρατός τον είχε «πάρει» από το Μουσείο Περγάμου στο Βερολίνο. Μικρά τμήματα του θησαυρού, εκτίθενται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας και στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κωνσταντινούπολης. Στην Ελλάδα ο Σλήμαν έδωσε αυτό το τμήμα του θησαυρού ως αντάλλαγμα για την άδεια της ανασκαφής στις Μυκήνες. Το 1874 είχε κάνει μια γρήγορη επιφανειακή έρευνα και στη Βοϊδοκοιλιά, στην Πύλο του Νέστορα. Στις Μυκήνες η ανασκαφή του Σλήμαν, που ξεκίνησε τον Αύγουστο του 1876 κοντά στην πύλη των λεόντων, έφτασε στα ταφικά συμπλέγματα, απέδωσε θησαυρούς χρυσών τεχνέργων που αποδόθηκαν στον Αγαμέμνονα, την Κασσάνδρα, την Κλυταιμνήστρας και τον Αίγισθο. Ήταν ο δεύτερος θριαμβός του. Οι ανακαλύψεις του ανέδειξαν τον καμβά, που πάνω του είχαν εκτυλιχθεί οι ιστορίες και οι μύθοι που ύμνησαν ο Όμηρος αλλά και πολλοί άλλοι Έλληνες ή Ρωμαίοι ιστορικοί και τον γοήτευσαν από την παιδική του ηλικία. Αν και αργότερα κατηγορήθηκε για τις καταστροφικές μεθόδους του στις ανασκαφές, ο Σλήμαν έγινε το διεθνές σύμβολο της αρχαιολογίας. Του αναγνωρίζεται κανόνας: «κάθε ανασκαφή γίνεται πάντοτε με βάση της αρχαίες πηγές». Το σπίτι τους στην Αθήνα, είναι το «Ιλίου Μέλαθρον» που σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Ερνέστος Τσίλλερ. Πέθανε στη Νάπολη και ο τάφος του βρίσκεται στο Α΄νεκροταφείο της Αθήνας. (Φωτογραφία: Η Σοφία Σλήμαν με τον «θησαυρό του Πριάμου»)

Latest News

Hashtags:   

Ερρίκος

 | 

Σλήμαν

 | 

Sources